ADIM ADIM TRANSİSTÖRLÜ YÜKSELTEÇ TASARIMI

Merhaba arkadaşlar bu yazımızda adım adım transitörlü yükselteç tasarımı ,tasarımın simülasyonu ve ardından gerçek elektronik devresinin kurulup elde edilen verilerin analizini gerçekleştirecegiz.

Yazımıza başlamadan önce transistörlerin AC ve DC analizleri hakkında bilgi edinilmesi gerekliliği duyuyor iseniz transistörlerin DC analizi ve AC analizi yazılarımızı okumanızı tavsiye ediyoruz.

< Devre Tasarımı >

Devre tasarımı yapılmadan önce devremiz için gerekli isterlerin belirlenmesi ve ardından bilgilerin tespiti yapılması gerekir.Devre tasarımına başlamadan önce sahip olduğumuz multimetre yardımıyla kullanacağımız transistörün akım kazancının belirlenmesi gerekir. Bugün devre tasarımımızda Vcc ( besleme gerilimi) =12 Vdc, Ic=4 mA, β (akım kazancı)=260 ve Vo=0,6 V olarak belirlenmiştir.Burada akım kazancı ise gerçek elektronik devremiz baz alındığı için multimetreden ölçülen değer dikkate alınmıştır. Tasarımımıza ait hesaplamalar ise aşağıda verilmiştir.

< Malzeme Listesi >

Resim 1’de ki hesaplamalar sonucunda elde edilen direnç ve kondansatörlere ait değerler sırasıyla R1=72 kΩ ,R2=24 kΩ, Rc=1.2 kΩ, Re=600 Ω ,C1 =10 uf, C2=10 uf ve C3=47 uf olarak bulunmuştur.Fakat piyasadan alınacak direnç ve kondansatörler hesapla bulunan değerler bu değerlerde olmayabilir bu bakımdan bu diren değerlerine yakın değerlere direnç ve kondansatörler alabilirsiniz.Piyasa araştırması sonucunda bulduğum malzemeler tablo-1 de verilmiştir.

< Devrenin Teorik Analizi >

Devrenin DC Analizi

Devrenin devre tasarımı sonucunda malzemelerin belirlenmesi sonrasında devrenin dc analizi yapılmış ve analizin hesaplamaları resim-2‘de verilmiştir. Devrenin hesaplanmasında ise şekil-1 referans alınmıştır.

Devrenin Ac Analizi

Devrenin devre tasarımı sonucunda malzemelerin belirlenmiş ve ardından devrenin dc analizi yapılmıştır. Ardından devrenin AC sinyaline tepkisi incelenmiş ve devrenin ac analizi yapılmış ve analizin hesaplamaları resim-3‘de verilmiştir. Devrenin hesaplanmasında ise şekil-1 referans alınmıştır.

< Devrenin Simülasyonu >

Devrenin hem dc hemde ac analizi ile devrenin analizi yapıldıktan sonra proteus -ISIS ortamında devre kurulmuş ve simülasyonu gerçekleştirilmiştir. Devrenin simülasyonuna ait ekran görüntüleri sırasıyla şekil-2, şekil-3 ve şekil-4 de verilmiştir.

< Kurulan Devre >

Devrenin teorik hesaplamaların ardından proteus ortamında devrenin kurulduktan sonra veriler elde edilmiştir. Bu iki kısımdan sonra son olarak gerçek devrenin kurulmasına geldi.

Kurulan Elektronik Devre

Kurulan elektronik devremiz resim-4’deki gibi kurulur.

Devreye Ait Ölçümler

Devreye ait yapılan ölçümler sırasıyla transistörün beyz,kollektör ve emiter ayaklarından geçen akım değerleri multimetre yardımı ile ölçülmüş ardından devrenin gerilim kazancının hesaplanabilmesi için osiloskoptan sinyaller gözlemlenmiştir.

< SONUÇ >

Tablo-2’ye bakılacak olursa teorik değerler resim-2 ve resim-3’den, simülasyon değerleri şekil-3, şekil-4 ve şekil-5’den ve son olarak gerçek değerler ise resim-5, resim-6 ve resim-7’den elde edilmiştir.Tablo-2’de IBQ, ICQ ve IEQ değerlerinden anlaşılacağı üzere tasarım sonucunda devrenin DC sinyale hemen hemen yakın tepkiler verdiği görülmektedir.Fakat tasarım sonucunda Av değerine bakılacak olursa AC sinyale verilen tepkinin farklı olduğu görülmektedir. Teorik değerin  simülasyon ve kurulan elektronik devreye göre kazanç değerinin farklı çıkmasının nedeni ise transistörün emiter ayağına bağlanan kapasitörün AC sinyale karşı teorik hesaplamada düz telmiş gibi gibi davrandığı (Xc=(2πfc)^-1) fakat simülasyon ve gerçek devrede ise bağlanan bu kapisitörün belli bir direnç değeri (3,3 Ω)  değerininde etkin olmasından kaynaklanıyor.

Resim-2’de devrenin yük doğrusuna bakılacak olursa giriş sinyalinin çıkışta 6.4 V‘a kadar yükseltilebileceği ve bu değerin   üzerinde yükseltilmek istenen sinyalin  ise transistörün doyuma girmesine neden olacağı anlaşılmaktadır.

 

Sitemizde paylaştığımız veya sitemizde paylaşım yapılması istediğiniz konular hakkında sizlere hızlı cevap verilmesi ve canlı sohbet desteği için facebook sayfamızdan( https://www.facebook.com/electrolog.blog/) bizler ile iletişime geçebilirsiniz arkadaşlar.Bilgi paylaşıldıkça güzeldir…